Voor een leesgroepje met enkele filosofische vrienden las ik
het boekje ‘Het religieuze bevrijd van religie’ van John Dewey. Interessant!
Het gebeurt niet vaak dat ik iets lees waarin ik een groot deel van mijn eigen
ideeën terug lees. Soms verwoordt Dewey het anders; ook werkt hij sommige
punten anders uit, en bij enkele punten zet ik grote vraagtekens (zoals zijn
wetenschappelijk optimisme). Maar in het meeste van wat hij schrijft kan ik mij
vinden. Ik vermoed dat wij een heel aardig gesprek gehad zouden kunnen hebben!
Hij is al een poosje dood (1952).
Waar zou ik het met Dewey nog wel over willen hebben?
De vraag die ik het liefst met hem zou willen onderzoeken, betreft geloof in een bovennatuurlijke werkelijkheid in deze tijd. Wat voor mij een groot raadsel blijft is hoe goed opgeleide mensen, in alle opzichten modern, geïnformeerd, op de hoogte van de stand van wetenschap en filosofie, kunnen blijven geloven in geloofssystemen, ontstaan in premoderne tijden, waarin wordt uitgegaan van een bovennatuurlijke realiteit (inclusief God en hiernamaals) en waarover bovendien van alles met stelligheid wordt beweerd. Hoe kan dat? Hoe kunnen mensen er nog steeds in blijven geloven, ondanks de wetenschappelijke verklaringen die ondertussen zijn ontwikkeld voor verschijnselen die eerder een raadsel waren en waarvoor een goddelijke hand uitkomst bood; ondanks de zelfkennis die ondertussen is ontwikkeld over het menselijk functioneren, zowel psychisch als cultureel-maatschappelijk; ondanks alle kritische kanttekeningen die de afgelopen eeuwen zijn geplaatst bij louter speculatieve opvattingen over zaken die het natuurlijke overstijgen; en ondanks alle alternatieven die ondertussen zijn ontwikkeld om aan het mysterie van het bestaan recht te doen en om het leven als zinvol te ervaren? Het lijkt erop dat ik iets niet in de gaten heb wat betreft menszijn en hoe wij in elkaar steken. Welk inzicht mis ik om te begrijpen dat zelfs verstandige mensen nog goedgelovig zijn, en blijven, ook nu?
Ben benieuwd wat Dewey over deze kwestie te zeggen zou hebben, mede gelet op de toestand in zijn land, Amerika, wat betreft godgelovigheid.
De vraag die ik het liefst met hem zou willen onderzoeken, betreft geloof in een bovennatuurlijke werkelijkheid in deze tijd. Wat voor mij een groot raadsel blijft is hoe goed opgeleide mensen, in alle opzichten modern, geïnformeerd, op de hoogte van de stand van wetenschap en filosofie, kunnen blijven geloven in geloofssystemen, ontstaan in premoderne tijden, waarin wordt uitgegaan van een bovennatuurlijke realiteit (inclusief God en hiernamaals) en waarover bovendien van alles met stelligheid wordt beweerd. Hoe kan dat? Hoe kunnen mensen er nog steeds in blijven geloven, ondanks de wetenschappelijke verklaringen die ondertussen zijn ontwikkeld voor verschijnselen die eerder een raadsel waren en waarvoor een goddelijke hand uitkomst bood; ondanks de zelfkennis die ondertussen is ontwikkeld over het menselijk functioneren, zowel psychisch als cultureel-maatschappelijk; ondanks alle kritische kanttekeningen die de afgelopen eeuwen zijn geplaatst bij louter speculatieve opvattingen over zaken die het natuurlijke overstijgen; en ondanks alle alternatieven die ondertussen zijn ontwikkeld om aan het mysterie van het bestaan recht te doen en om het leven als zinvol te ervaren? Het lijkt erop dat ik iets niet in de gaten heb wat betreft menszijn en hoe wij in elkaar steken. Welk inzicht mis ik om te begrijpen dat zelfs verstandige mensen nog goedgelovig zijn, en blijven, ook nu?
Ben benieuwd wat Dewey over deze kwestie te zeggen zou hebben, mede gelet op de toestand in zijn land, Amerika, wat betreft godgelovigheid.
[...]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten