[Meditatie, oftewel een groeitekst]
In de zomer ga je een cursus geven over filosofie,
levenskunst en de tweede levenshelft. Wat zegt jou de uitdrukking ‘tweede
levenshelft’?
Nog steeds niet veel, al lijk ik er wel aan te moeten gaan
geloven.
Hoezo?
Ben ondertussen ruim in de vijftig, en ik kan er moeilijk
van uitgaan dat ik ouder dan 110 word.
Gaat het bij ‘tweede levenshelft’ alleen om leeftijd dan?
Eerlijk gezegd dacht ik lange tijd wel zoiets. Het zou
langzaamaan wat minder worden, maar meer was er niet aan de hand, dacht ik. Een
kwestie van op je gezondheid letten, in conditie blijven, jezelf blijven
vernieuwen, en dat soort dingen.
En dat is niet zo?
Ook, maar niet alleen.
Wat nog meer?
Grof gezegd kijk je in de eerste levenshelft naar het leven,
en in de tweede naar de dood, - althans, zo overkomt het mij. Ik heb het niet
over een uitgerekt sterven, maar over léven in het besef dat het een keer
ophoudt.
Ik wist niet dat jij zo met de dood bezig was.
Is ook zo, maar misschien wordt het tijd dat ik dat wel ga
doen.
De dood?
Mijn dood. Of beter: mijn eindigheid. Leven associeert met
jeugd en groei, dood met ouder worden en vergankelijkheid.
Dat laatste is nu wat je bezig houdt?
Ja, het is lastig om afscheid te nemen van jeugd en
jeugdigheid, maar het is onontkoombaar, wil ik niet in frustratie ten onder
gaan, terwijl ik wanhopig vasthoud aan wat voorbij is.
Hoe bedoel je?
Ik kan mij blijven meten aan wat jeugdig is, maar op een
gegeven moment is dat een illusie die niet langer vol te houden is. Niet alleen
zien anderen mij niet meer als jong, ook al wil ik anders doen geloven; ook
verandert mijn ervaring, en wat ik belangrijk vind.
Is het moeilijk om afscheid te nemen?
Vooral wanneer er geen alternatief is.
Geen alternatief?
Wanneer ouder worden niets anders is dan uitdoven van
eerdere jeugdigheid, dan ben je te beklagen, denk je niet? Zonder alternatief
betekent ouder worden alleen maar aftakelen. Je kunt proberen het zo lang
mogelijk tegen te houden, of te vertragen, maar het blijft een minder worden.
Wat is dan een alternatief?
Het ontdekken van de eigen waarde van het ouder worden.
Waarin bestaat die eigen waarde?
Het zou mooi zijn als het organisch groeit uit het
voorgaande en past bij wat komen gaat.
Waar denk je aan?
Door de dood in je leven te halen ontstaat er een nieuw
speelveld.
De dood in je leven halen, hoe doe je dat?
Niet letterlijk, uiteraard. De dood kan in mijn leven kómen
door het overlijden van een naaste of een geliefde, maar daarmee heb ik de dood
nog niet verwelkomd.
Hoe dan wel?
Bijvoorbeeld door mij voor te stellen hoe het leven zal zijn
aan gene zijde van de dood, zoals dat heet.
Ben je gaan geloven in een hiernamaals?
Nee. Er zijn nog andere manieren om de dood als overgang op
te vatten.
Hoe?
Er is leven nadat ik dood zal zijn gegaan, althans, dat neem
ik aan. Het leven van familie en vrienden. Cultureel-maatschappelijk leven. De
wereld gaat door.
En daar denk je aan door de dood in je leven te halen?
Ja. Wat kan ik betekenen voor wat na mij komt?
Toekomstgericht dus.
En nu reeds.
Wat is het verschil met eerder? Was je toen niet
toekomstgericht bezig?
Ook, maar anders. Toekomst vormde toen de horizon van
hetgeen waarmee ik bezig was, van wat ik wilde bereiken. Toekomst is nu iets
aan het worden waar ik steeds minder invloed op zal hebben. Althans, niet meer
actief en gewild, uiteindelijk.
Hoe wel?
Dat is een vraag die me bezig houdt. En wellicht is dat een
vraag die hoort bij de tweede levenshelft.
Herinnerd worden?
Dat klinkt nogal museaal.
Nalatenschap?
Ik weet niet of dat het goede woord is. Minstens de vraag
hoe ik wil bijdragen.
Aan wie of wat? En met wat?
Allemaal vragen.
Een toekomstige wereld?
Of kleiner: mensen die mij dierbaar zijn. Maar groter mag
ook.
Waarmee zou je willen bijdragen?
Heb nog geen idee. Met iets eeuwigs.
Iets eeuwigs? Je bent werkelijk godsdienstig aan het
worden.
Hoezo?
Iets eeuwigs, eeuwigheid, eeuwig leven...
Je hoeft het niet
godsdienstig te interpreteren. Ik bedoel het niet in de zin van onsterfelijk.
Hoe dan wel?
Je kunt ‘eeuwig’ ook opvatten als zich onttrekkend aan de
tijd.
Je bedoelt levenstijd.
Tijd van leven, ja. Bestaat er iets dat zich onttrekt aan de
tijdelijkheid van een leven, iets dat ook nog geldig is voorbij mijn leven?
Zoiets. Ik weet niet of het bestaat, maar het lijkt me de moeite waard om dat
te onderzoeken.
En daarmee wil je bijdragen aan een toekomst die verder
reikt dan jouw leven?
Dat zou mooi zijn.
[...]
Verrast Dries, je blog tegen te komen.
BeantwoordenVerwijderenEen fraaie dialoog.
En... geloof me, ouder worden is weldadig, met vergankelijkheid heb ik me m'n levenlang al beziggehouden dus daar hoef je dan -op je ouwe dag- niet meer van te 'schrikken'.
Op een paar lichamelijke ongemakken na -tja daar kan je niet omheen- raad ik het een ieder aan.
(Vooral in het kader van 't onderwerp van hedenmiddag: bewustzijn/bewustworden).