Het weer is prachtig. Blauwe hemel, hier en daar een wolk. We rijden door het park van de Hoge
Veluwe. Op witte fietsen, ze zijn er nog steeds. Ben er alweer een tijdje niet
geweest. Een dagje uit met vriendin en zoonlief. De bossen geuren heerlijk.
Sommige bomen zijn al volop groen, andere nog vrijwel kaal. De lente breekt
door in verschillende tempi. Ik had verwacht dat alles al wel in bloei zou
staan, maar zo snel gaat het kennelijk niet. Er zijn ook nog grote, open
plekken met dor geel wintergras. Ben benieuwd hoe dat er over enkele weken uit zal zien.
*****
Waanzinnig hoe groot de ontwikkeling is geweest die Van Gogh in enkele jaren tijd doormaakte. Willen, oefenen, leren, experimenteren, invloeden ondergaan, blijven willen, het eerdere loslaten, verder experimenteren, et cetera: zo ziet het eruit, nu ik in een drietal zalen van het Kröller Müller werk bij elkaar zie hangen, gemaakt tussen 1885 en 1889. Van somber, houterig naar kleurrijk en uitermate expressief.
Hetzelfde zie je gebeuren bij Piet Mondriaan: in enkele jaren tijd van figuratief naar abstract. En niet te vergeten: Picasso; hij bleef veranderen.
Hun werk ken ik als reeds-gemaakt, maar voor henzelf was dat uiteraard anders: zij zetten telkens nieuwe stappen, stappen in nog niet bestaand gebied. Moeilijk voor te stellen hoe groot dit verschil eigenlijk is: tussen reeds-gemaakt en stap-in-het-onbekende.
Minstens van belang, - in ieder geval voor de maker: niet (langer) hechten aan wat reeds bestaat, noch eraan willen voldoen; het eerdere als criterium loslaten.
Wat in het werk niet zichtbaar is, is het ongewoon grote beroep dat op vertrouwen moet worden gedaan, wil men het pad opgaan van de grens-van-het-bekende overschrijdende creativiteit, afgewisseld met momenten van angst en wanhoop: zal het wel wat worden? In de brieven van Vincent vind je er menig spoor van.
Waarschijnlijk heeft de kloof tussen het reeds-gemaakte en de stap-in-het-onbekende zich altijd voorgedaan, zolang er kunstenaars en andere creatievelingen bestaan, tenzij zij niet méér deden dan variëren op bekende thema's en zich richten naar het reeds-gemaakte.
Is het positief waarderen van het verschil wellicht typerend voor de moderne tijd? Geboden: vanzelfsprekendheid doorbreken en ruimte houden voor het mogelijke! Creativiteit als vernieuwing, opnieuw beginnen, iets nieuws scheppen.
Eerder moest je een goede reden hebben om van het verleden, en wat zich daarin bewezen had, af te wijken. In de moderne tijd wordt afwijken van het bestaande de norm, - inclusief ontsporing: de welhaast ziekelijke 'must' om het anders te doen, ook al heb je niets nieuws te melden.
Hoe het ook zij, als toeschouwer kijk ik altijd naar iets dat reeds is. Wanneer ik zie dat iemand de vrijheid van geest heeft gehad om buiten zijn eigen vertrouwdheid te treden, stemt me dat vrolijk. Dat is waarom ik van moderne kunst houd: vrije geest, of minstens de poging om zich daarin te oefenen, er strijd voor te leveren en tot het uiterste te gaan, met artistieke middelen.
*****
Ondertussen speelt mijn zoontje zich in het zweet in de 'Jardin d'émail' van Dubuffet. Veel te mooi weer om binnen naar oude meuk te kijken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten